Po śniadaniu w hotelu przekraczamy granicę Autonomii Palestyńskiej i mur ją odzielający by udać się do Betlejem.
Betlejem
Betlejem było znane już na długo przed narodzinami Jezusa. Tu zmarła Rachela (Rdz 35,19), poznali się Rut i Boaz (Rut 1-4), a po kilku pokoleniach narodził się Dawid, pasterz i późniejszy król Izraela. Przez blisko dwa stulecia po narodzeniu Chrystusa Betlejem pozostawało ośrodkiem pogaństwa. Dopiero 31 maja 339 r n.e. otworzono w mieście pierwszy kościół. Poświęcono go królowej Helenie, a stał w miejscu dzisiejszej Bazyliki Narodzenia. Tak jak cała Palestyna, Betlejem wielokrotnie przechodziło z rąk do rąk, dostając się kolejno we władanie Rzymu, Bizancjum, krzyżowców, Mameluków, Turków, Brytyjczyków, Jordańczyków i Izraelczyków. Ostatnie przekazanie władzy miało miejsce w 1995 r., kiedy inicjatywę przejęli Palestyńczycy i podczas tradycyjnego wigilijnego zgromadzenia na centralnym Manger Square (plac Żłóbka) obecny był Jasir Arafat.
Chociaż historia Betlejem jest bardzo długa, w Starym Testamencie miasteczko to nie ma większego znaczenia. W zasadzie swą sławę zawdzięcza Dawidowi oraz narodzeniu Jezusa. Miasto wznosi się na skraju Pustyni Judzkiej, dlatego stanowiło schronienie dla podróżnych i dla ludzi pustyni, choć nie zawsze potrafiło zapewnić wszystkim wodę i wyżywienie. Położenie miasta świadczy o tym, że początki miasta z pewnością były pasterskie. Betlejem najprawdopodobniej założyli koczownicy wypasający swe bydło na skraju pustyni, jak to zresztą czynią do dziś. Stosunkowo wcześnie w Betlejem osiedlili się również rolnicy.
W czasach biblijnych miasto Betlejem utrzymywało się tak z pasterstwa, jak i z rolnictwa; Rut zbiera kłosy na polu Booza (Rt 2), zaś jej prawnuk Dawid jest pasterzem i pasie owce swego ojca Jessego (1 Sm 16,11). Wielki król Dawid z perspektywy historii staje się nie tylko symbolem wielkości i niepodległości Izraela, staje się zapowiedzią i figurą przyszłego Mesjasza, który tak jak Dawid narodzi się w Betlejem (Mi 5,1).
Betlejem jest bardzo atrakcyjnym miastem. Szczególnie warte zwiedzenia są okolice Placu Żłóbka. Ciekawe mogą być wycieczki za miasto, np. do pięknie położonego na pustyni klasztoru Mar Saba albo tajemniczego kompleksu pałacowego Heroda Wielkiego, usytuowanego na szczycie przypominającego wulkaniczny stożek wzgórza; rozciąga się stąd niepowtarzalny widok na okolicę.
Betlejem należy do Autonomii Palestyńskiej. Miasto jest otoczone ze wszystkich stron przez posterunki izraelskiej armii, a na drogach znajdują się punkty kontrolne. Główna droga, prowadząca w kierunku Jerozolimy, jest zamknięta na przedmieściach, w rejonie grobowca Racheli. Palestyńczycy nie mają tutaj wstępu, jak również Izraelczycy nie mają swobodnego wstępu do miasta. Wszystkie ograniczenia w ruchu zostały wprowadzone ze względu bezpieczeństwa. Wszelki ruch jest dozwolony wyłącznie przy pomocy specjalnych przepustek, które można uzyskać u izraelskich władz wojskowych.
Okresowo wprowadza się ułatwienia w ruchu turystów przybywających do Betlejem.
Zwiedzamy Bazylikę Narodzenia i kościół św. Katarzyny w której podziemiach miał swoją celę św. Hieronim. Mszę św. odprawiamy w kaplicy krzyżowców. Obiad jemy u sióstr w hotelu Casa Nova, tam gdzie w czsie wizyty w Betlejem był Jan Paweł II.
Wracamy do Jerozolimy. Modlimy się w Ogrodzie Getsemani i odprawiamy drogę krzyżową ulicami Starej Jerozolimy - Via Dolorosa, kierując się do Bazyliki Grobu.
Kościół Wszystkich Narodów - Getsemani
Wznosi się na Górze Oliwnej w ogrodzie Getsemani nad skałą, na której, jak się wierzy, modlił się Chrystus w noc pojmania. Obecny kościół powstał w 1924 r. Jego budowę finansowało konsorcjum 12 narodów - stąd nazwa kościoła i 12 kopuł ozdobionych godłami tych państw. W środku nawy jest skała otoczona koroną cierniową z kutego żelaza. Obok kościoła zachowała się część ogrodu Getsemani z kilkusetletnimi drzewami oliwnymi.
Św. Łukasz, relacjonując ostatni pobyt Jezusa w Jerozolimie, pisze: Przez dzień nauczal Jezus w Świątyni, wieczorem zaś wychodzil i noce spędzał na górze zwanej Oliwną (Łk 21,37). Chrystus codziennie, ukończywszy nauczanie, wychodził z miasta, przekraczał potok Cedron i wchodził na zbocze Góry Oliwnej, by szukać gościny u swych przyjaciół w Betanii (Mt 21,17) lub udawał się bliżej, do położonego u stóp góry ogrodu zwanego Getsernani, który zapewne należał do któregoś z Jego uczniów. Św. Łukasz podaje, że po Ostatniej Wieczerzy Jezus przybył tu według zwyczaju (Łk 22,39), a św. Jan pisze, że Judasz, który Go wydał, znał to miejsce, bo Jezus i uczniowie Jego często się tam gromadzili (J 18,2). Możemy sobie wyobrazić ten ogród jako typową wschodnią posiadłość wiejską otoczoną murkiem ułożonym z kamieni, z drzewami oliwnymi i grotą przystosowaną do zanocowania, gdzie znajdowała się też tłocznia, od której cały ogród wziął nazwę Getsemani („tłocznia oliwy”).
Via Dolorosa
Chrystus dźwigał swój krzyż z pretorium Piłata, gdzie odbył się proces, na miejsce ukrzyżowania - Golgotę. Szedł ciasnymi uliczkami Jerozolimy, otoczony obojętnym tłumem. Dzisiaj wierni podążają tą samą drogą. Wyruszają z dziedzińca szkoły muzułmańskiej i dochodzą do Bazyliki Grobu Bożego, która skrywa Skałę Kalwarii. Większość stacji to kapliczki, czasami jest to tylko kolumna czy znak krzyża na ścianie. Kroczenie śladami umęczonego Chrystusa to niezwykłe przeżycie.
Przez cały rok w każdy piątek na ulicach starej Jerozolimy odbywa się nabożeństwo Drogi Krzyżowej. Prowadzą je franciszkanie po włosku i po angielsku, a w czasie Wielkiego Postu również po arabsku.
Bazylika Grobu
Bazylika powstała w miejscu, gdzie według tradycji chrześcijańskiej rozegrało się pięć ostatnich stacji Drogi Krzyżowej. Znajdująca się w niej Kaplica Bożego Grobu uznawana jest za miejsce, gdzie Józef z Arymatei znalazł i złożył ciało Chrystusa do grobu. Pod ołtarzem Kalwarii przez szybę można zobaczyć szczelinę skalną, powstałą w momencie śmierci Chrystusa, gdy „ziemia zadrżała i skały zaczęły pękać” (Mt 27, 51). Kalwaria - miejsce ukrzyżowania Chrystusa wznosi się ok. 5 m ponad poziomem bazyliki. Obecnie ta część sanktuarium podzielona jest pomiędzy łacinników i Greków ortodoksyjnych. W części prawosławnej znajduje się ołtarz usytuowany na tej samej skale, w którą zatknięty był Krzyż Chrystusa. „A na miejscu, gdzie Go ukrzyżowano, był ogród, w ogrodzie zaś nowy grób, w którym jeszcze nie złożono nikogo” (J 19, 41). Grób, do którego złożono umęczone Ciało Jezusa, należał do Józefa z Arymatei. Był to typowy grobowiec, który składał się z dwóch komór: właściwej komory grobowej z wnęką lub ławką o łukowatym sklepieniu, gdzie składano zmarłego, oraz z przedsionka. Otwór prowadzący do wnętrza komór zasuwano okrągłym kamieniem. Grób Chrystusa. Komora grobowa ma wymiary 2,07 m na 1,93 m. Marmurowa ława przykrywa skalną półkę, na której złożono umęczone Ciało Chrystusa. Od dwóch tysiącleci chrześcijanie ze szczególną czcią całują to miejsce. W czasie pielgrzymki do Ziemi Świętej Grób Chrystusa nawiedził Jan Paweł II.